“Hartstikke leuk die Boomwhackers voor een muziekles, maar wat kan ik er precies mee?” “Er ligt een set in de kast, maar ik heb ze nog niet gebruikt.” “Zijn ze wel geschikt voor de kleuter?” “Ik heb nog geen passende liedjes gevonden voor de Onderbouw.” De laatste opmerking hoor ik vaak! Boomwhackers lesmateriaal vinden voor jonge kinderen (en speciaal voor de kleuter) is inderdaad een zoektocht. Ik ga je proberen te helpen, maar eerst weer een beetje muziektheorie.
Soorten en maten
Boomwhackers komen in soorten en maten. Je hebt de Chromatische Set, de Diatonische set, de Pentatonische set, de Treble Extension, de Octavatorset, de Bassen Chromatische en de Bassen Diatonische set. Voor sommigen kan dit alles als Chinees klinken. En dat snappen we. Muziekterminologie is een vak apart. Wat is voor jou, als kleuterjuf (of juf van groep 3 en 4), belangrijk om te weten?
Diatonische Boomwhackersset
De diatonische Boomwhackersset is een goede set om mee te beginnen met jonge kinderen. De set heeft 8 buizen en gaan van C tot C. Op een piano zijn dit de witte toetsen. De eerste C is de midden-C van de piano en de tweede C is één octaaf hoger. Heb je een piano in de buurt? Probeer het maar eens, de afbeelding zal je helpen. De midden-C is ongeveer het midden van het klavier, vandaar de naam. Begin bij de midden-C en speel tot de tweede C, de treble-C. Je speelt nu acht noten ofwel een octaaf: van C tot C.
Op het klavier zijn het de witte toetsen:
De kleuren van de Diatonische Boomwhackers buizen zijn: rood (C), oranje (D), geel (E), lichtgroen (F), donkergroen (G), roze (A), paars/violet (B) en weer rood (C). Op de afbeelding van het klavier zijn dit de gekleurde toetsen. Je kunt er eenvoudige liedjes mee spelen in de toonsoort C (de witte toetsen op de piano), denk maar eens aan Vader Jacob. Het nadeel van deze set is dat je alleen liedjes kunt spelen die binnen één octaaf liggen, namelijk van C tot C en daar horen de mollen en kruizen (de zwarte toetsen van de piano) niet bij.
Chromatische Boomwhackersset
Wil je een grotere range in je liedjes dan heb je ook een Chromatische Boomwhackersset nodig. Deze set heeft vijf buizen, te weten rood (C# (Cis)/Db), oranje (D# (Dis)/Eb), groen (F# (Fis)/Gb), donkerpaars (G# (Gis)/Ab) en paars (A#/Bb (Bes)). Je zult merken dat de kleuren van deze buizen afwijken van de kleuren van de Diatonische set. We zullen alle kleuren even op een rijtje zetten, dus zowel die van de Diatonische set als de Chromatische Boomwhackersset:
Op het klavier zijn het de zwarte toetsen:
Muzieknotatie
Wanneer je de Diatonische Boomwhackers buizen omzet in muzieknoten, dus van midden-C tot treble-C (1 octaaf ofwel 8 noten hoger), ziet het er op bladmuziek zo uit:
Kleine pauze
We kunnen verder gaan met de muziektheorie, maar we lassen hier een kleine pauze in. Jonge kinderen muzieknoten leren lezen, is niet onmogelijk, maar kan wel lastig zijn. Er is bijvoorbeeld kennis van het alfabet voor nodig, regelmatig herhalen van leerstof en véél oefenen. Daarbij, niet iedere leerkracht kan zelf muzieknoten lezen en niet iedere leerkracht heeft dezelfde muzikale achtergrond. En dat geeft helemaal niets!!! Drie uitroeptekens, je leest het goed! Stel je jezelf weleens de vraag ‘Hoe geef ik muziekles aan kleuters?‘ of zoek je een mini-cursus ‘Muzieknoten leren lezen’ lees dan onze blogs. Wellicht vind je hier precies de informatie die je zoekt.
In de praktijk
Dus, wat nu? Jij en de kinderen zijn al bekend met de Boomwhackers, maar je hebt nog geen geschikt lesmateriaal gevonden. Lesmateriaal dat past bij je leerlingen, hun leeftijd, belevingswereld, spel en (voor)kennis. Niet te moeilijk, niet te snel, leerzaam en gewoon heel leuk om te doen, want plezier staat definitief voorop.
Warming-up
Ik heb voor kinderen van 4 tot 7 jaar een Boomwhackers warming-up lessenserie gemaakt van 4 YouTube video’s oplopend in moeilijkheidsgraad. Ideaal om mee te beginnen. Een warming-up is essentieel, ook in muziek. Of je nu gaat zingen, spelen in een band of op de piano. In een warming-up ‘warm’ je van alles op, bijvoorbeeld de hersens, het lichaam, de oren, de adem, de fantasie, de muzikaliteit, de communicatie en de samenwerking. Voordat je een lied gaat spelen met Boomwhackers, laat je de kinderen via de video’s hun instrument (her)ontdekken: welke buis heb ik in mijn handen, wat is de lengte en de kleur, hoe klinkt het en hoe klinken de buizen van de anderen. Belangrijk om te weten, voordat je met elkaar een melodie gaat spelen.
Boomwhackers Playalong
Kijk ook eens naar de Boomwhackers Playalong video ‘Een paddenstoel stond in het bos’ en ‘Alle eendjes zwemmen in het water’. Elke video heeft drie tempi: langzaam, iets sneller en ‘snel’. Met het langzame tempo krijgen de kinderen de tijd een lied te leren spelen en er vertrouwd mee te raken. Is dit het juiste tempo? Prima! Willen en kunnen de kinderen sneller spelen? Begin dan met het tweede tempo en daarna eventueel het derde tempo. Het is aan jou en, natuurlijk, aan de kinderen. Wanneer een item valt, zoals een regendruppel, cadeautje of visje, dan tik je met de Boomwhacker. Zo ontstaat stapje voor stapje het lied.
“Maar ik hoor geen muziek!”, waren een paar reacties. Klopt! Dit heb ik bewust gedaan. Het klinkt gezelliger, zonder meer. Echter, we wilden het lesmateriaal behapbaar maken voor jonge kinderen en daar hielp begeleidende muziek niet echt bij. Wil je de kinderen met muziek mee laten spelen, dan moet je namelijk een zeker tempo gebruiken om het interessant en leuk te laten klinken. Vader Jacob in een tergend langzaam tempo, daar wordt hij niet wakker van!? Vader Jacob in een normaal tempo, klinkt echt heel leuk, maar de kleuter moet hard werken om het bij te houden en het is de vraag of dit lukt. Wil je het proberen, zeker doen hoor! Zoals we al eerder schreven, het hangt ook af van de voorkennis van de kinderen.
Laagdrempelig en leuk
Kortom, Boomwhackers zijn prachtige instrumenten, ook voor jonge kinderen. Ze zijn laagdrempelig en leuk! Het leert hen maat en ritme, herkennen van klanken, samen te spelen en dus rekening te houden met elkaar. Een win-win situatie. Voor jonge kinderen (4 tot 7 jaar) raden wij de diatonische set en de aanvullende chromatische set aan, zodat je elk liedje kunt spelen. Van Vader Jacob tot Alle eendjes, het kan allemaal. Ik wens je veel plezier met muziek maken en heb je nog vragen, mail mij dan gerust. Tot de volgende blog!