Kwartnoten. Halve noten. Achtste noten. G-sleutel. F-sleutel. Vierkwartsmaat. Driekwartsmaat. C majeur. Wat een muziek termen! Is dit allemaal te leren? En te snappen? JA!
Muzieknoten leren lezen is een kunst op zich. Daar is tijd voor nodig. Dit geef ik toe. Maar … er is een maar. Gekleurde muzieknoten leren lezen, is een stuk makkelijker. Gekleurde muzieknoten lezen die in een G-sleutel staan, is nóg makkelijker. In deze blog bespreken we de muzieksleutel, muzieknoten (hoogte en tijdsduur) en kleurennotatie. Wil je liever bij het begin beginnen en vier muzieknoten leren op een eenvoudige manier? Dat kan ook. In mijn videoserie ‘Muzieknoten leren lezen voor beginners’ leer je in 8 delen vier muzieknoten. De kwartnoot, de halve noot, de hele noot en de achtste noot. Na afloop ken je ze alle vier en weet je ze te spelen en te klappen op muziek. Geschikt voor jong en oud. Klik op de link en je kunt direct beginnen.
Muzieksleutel
Met een muzieksleutel kun je deuren openen. Deuren van de muziekwereld welteverstaan. Het is een symbool dat wordt gebruikt bij het noteren van muziek. De sleutel bepaalt de toonhoogte van alle noten die erna komen. De G-sleutel of vioolsleutel is de meest voorkomende sleutel. Je gebruikt deze als je hogere noten wilt noteren. De viool, fluit, gitaar en piano (rechterhand) maken o.a. gebruik van de G-sleutel. Daarnaast heb je de F-sleutel of bassleutel. Zoals de naam al aangeeft, gebruik je deze voor de lagere noten. De bas, trombone, tuba en piano (linkerhand) maken o.a. gebruik van de F-sleutel.
Muzieknoot en Hoogte
Een muzieknoot is een teken om de tonen in de muziek te benoemen wat betreft duur en hoogte. De vorm bepaalt de duur en de plaats van de noot bepaalt de hoogte. Een noot die hoger op de notenbalk staat, klinkt hoger. Een noot die lager op de notenbalk staat, klinkt lager. Kijk eens naar onderstaand voorbeeld. De eerste noot op de notenbalk met een G sleutel is een C en de laatste noot is ook een C. Dezelfde noten, maar met twee verschillende klanken. De eerste C noot klinkt lager dan de laatste C noot op de notenbalk. De laatste C noot klinkt hoger.
Muzieknoot en Tijdsduur
De plaats van de noot bepaalt dus de hoogte. De vorm van de noot bepaalt de tijdsduur. Laten we eens kijken welke vormen er zijn (ik behandel ze niet allemaal, dit bewaar ik voor een andere keer).
Valt je iets op? Juist! In één hele noot zitten 2 halve noten, 4 kwartnoten en 8 achtste noten. In één halve noot zitten 2 kwartnoten en 4 achtste noten. In één kwartnoot zitten 2 achtste noten.
Als je een vierkwartsmaat hebt, tel je zo: 1-2-3-4, 1-2-3-4, 1-2-3-4 etc. met een accent op eerste tel. Nu komt een kleine oefening. Je ziet hetzelfde schema als hierboven, maar je gaat nu meeklappen en meetellen in een vierkwartsmaat. Ben je er klaar voor?
Happy Birthday
Het liedje Happy Birthday kennen we allemaal. Hieronder zie je de eerste regel van het lied. Klap het maar eens mee (let op: de twee achtste noten zitten nu aan elkaar vast, maar hebben dezelfde waarde):
Merk je het al? Je doet het waarschijnlijk al automatisch, omdat je het liedje kent. ‘Happy’ (twee achtste noten) klap je sneller dan ‘birthday to you’. En bij ‘you’ (halve noot) houd je de noot langer aan. Eigenlijk precies zoals het er staat.
Vader Jacob
Nog een voorbeeld. Deze ken je ook: Vader Jacob.
Notennamen en Kleurennotatie
Dus de vorm van een noot bepaalt de duur en de plaats van de noot bepaalt de hoogte. Je kunt nu muzieknoten lezen zonder notenbalk. Er is meer. Elke noot heeft ook een eigen naam (zie de tweede afbeelding van deze blog). De namen van de noten zijn gebaseerd op de eerste zeven letters (A B C D E F G) van het alfabet. Klinkt niet zo moeilijk. De moeilijkheidsgraad zit hem echter in de positie van de noten op de notenbalken, zeker als je het over twee muzieksleutels hebt. De G-noot in een G-sleutel staat op een andere plek dan de G-noot in een F-sleutel. Niet afhaken nu hoor, want er is hoop! Kleurennotatie!
In een andere blog heb ik het hier al over gehad. Met kleurennotatie volg je de kleuren van de gekleurde muzieknoten en je maakt direct muziek. Via Boomwhackers, via het Boomwhackers klokkenspel óf via de Boomwhackers stickers die je bijvoorbeeld op je klokkenspel of piano plakt. Hoe mooi is dat? Daar is nog geen notennamen-kennis voor nodig. Je hoeft nog niet te weten dat de rode noot met het kleine zwarte streepje de C is. Of de gele noot op de eerste lijn de E. Natuurlijk, op den duur wel. Als je eenmaal de smaak te pakken hebt, dan wil je uiteindelijk ook weten welke namen bij de noten horen. Maar het begin is er. Daarom is kleurennotatie zo leuk. Het is laagdrempelig én leerzaam.
Vader Jacob in kleurennotatie
Laten we het lied eens gaan spelen op een klokkenspel met gekleurde staafjes. De xylofoon heeft de kleuren van Boomwhackers en is te verkrijgen bij de Kindermuziekwinkel. Het is een mooi instrument, zuiver van klank, heeft twee stokjes en twee extra staafjes t.w. Fis en Bes. Dit geeft jou en de kinderen de mogelijkheid meer liedjes te spelen.
Voor dit lied gaan we het B staafje vervangen voor een Bes staafje. Hierna is het een kwestie van de gekleurde noten volgen en spelen. Succes gegarandeerd. Daarom is het zo leuk voor jonge kinderen. Binnen de kortste keren spelen ze een lied vanaf bladmuziek zonder enige notenkennis! En zonder dat ze het beseffen, leren ze over klanken, noten en toonhoogte en gaan ze linkjes leggen tussen een muzieknoot en haar klank.
Ik hoop dat je je nu wat meer thuis voelt in de wereld van de muzieknoten. Veel plezier in ieder geval met de cursus Muzieknoten leren lezen voor beginners.